آیه 120 سوره نساء
| <<119 | آیه 120 سوره نساء | 121>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
(شیطان) آنان را بسیار وعده دهد و آرزومند و امیدوار کند، ولی آنان را چیزی به جز غرور و فریب وعده نمی‌دهد.
شیطان به آنان وعده [دروغ] می دهد، و در آرزوها[ی سراب‌وار] می اندازد، و جز وعده فریبنده به آنان نمی دهد.
[آرى،] شيطان به آنان وعده مى‌دهد، و ايشان را در آرزوها مى‌افكند، و جز فريب به آنان وعده نمى‌دهد.
به آنها وعده مى‌دهد و به آرزوشان مى‌افكند و شيطان آنان را جز به فريب وعده ندهد.
شیطان به آنها وعده‌ها (ی دروغین) می‌دهد؛ و به آرزوها، سرگرم می‌سازد؛ در حالی که جز فریب و نیرنگ، به آنها وعده نمی‌دهد.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
غرور: غرّ و غرور: فريب دادن و تطميع. ممكن است آن، در آيه به معنى فاعل و فريبنده باشد.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً «120»
(شيطان) به آنان وعده مى‌دهد و ايشان را در آرزو مى‌افكند و شيطان جز فريب، وعده‌اى به آنان نمى‌دهد.
أُولئِكَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ لا يَجِدُونَ عَنْها مَحِيصاً «121»
آنانند كه جايگاهشان دوزخ است و از آن راه گريزى نيابند.
نکته ها
«محيص» از «حيص» به معناى عدول و صرف نظر كردن است.
وقتى آيه‌ى 135 آل‌عمران در مورد بخشايش گناهان از سوى خداوند نازل شد ابليس با فريادى يارانش را جمع كرد و گفت: با توبه‌ى انسان، همه‌ى زحمات ما ناكام مى‌شود. هر يك سخنى گفتند. يكى از شياطين گفت: هر گاه كسى تصميم به توبه گرفت، او را گرفتار آرزوها و وعده‌ها مى‌كنم تا توبه را به تأخير اندازد. ابليس راضى شد. «1»
هم خدا و هم شيطان وعده داده‌اند، ولى وعده‌ى الهى راست «وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ» «2» و وعده‌هاى شيطان جز دروغ و فريب چيز ديگرى نيست. «وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً»
نشانه‌ى وعده‌هاى شيطان، دعوت به تنگ نظرى و فساد است. در آيه‌ى ديگر مى‌خوانيم: «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ» «3»
«1». تفسير صافى.
«2». حج، 47.
«3» بقره 268.
جلد 2 - صفحه 168
پیام ها
1- دلبستگى به آرزوها، افتادن در دام فريب شيطان است. «يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ»
2- آنان كه به ديگران- حتّى به كودكان- وعده‌ى دروغ مى‌دهند، كارى شيطانى مى‌كنند. «وَ ما يَعِدُهُمُ ...»
3- دوزخ، براى گروهى جايگاه ابدى و خلود است. «مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ ...»
4- تهديد به كيفر، يكى از شيوه‌هاى جلوگيرى از فساد است. «مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ»
5- از همه‌ى ناگوارى‌هاى دنيا مى‌توان گريخت، ولى از عذاب آخرت هرگز! «لا يَجِدُونَ عَنْها مَحِيصاً»
6- در آخرت، برگشت امكان ندارد، پس تا از دنيا نرفته‌ايم از بدى‌ها برگرديم. «لا يَجِدُونَ ...»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً (120)
يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ: وعده مى‌دهد ايشان را شيطان به آنچه وفا نكند، و در آرزو مى‌افكند ايشان را به چيزهائى كه به آن نرسند و نيابند؛ بسا شود به همين وعده‌هاى كاذبه و آمال و امانى تدليسه، مرگ دريابد و دست انسان از عمل خالى باشد. وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً: و وعده نمى‌دهد ايشان را شيطان، مگر فريب و خداع و مكر و حيل، كه عبارت است از اظهار نفع در آنچه متضمن ضرر است. به صورت، نفع به مردمان مى‌نمايد، و آن يا به خاطر باطله و وساوس فاسده است، و يا به لسان اولياى خود.
توضيح: غرور، منشأ اكثر آفات و شرور، و اصل معنى آن فريب خوردن و فريفته شدن به شبهه و خدعه شيطان و ايمن شدن از عذاب رحمن و مطمئن گشتن به امرى كه موافق هوى و هوس و ملايم طبع است، منبع هر هلاكتى و سر چشمه هر شقاوتى غرور و غفلت است. و به اين سبب پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرموده: خوشا خواب زيركان و افطار كردن ايشان، كه چگونه مغبون كرده بيدارى احمقان و سعى و اجتهاد ايشان را؛ چه حمق، موجب غرور به بيدارى و اجتهاد مى‌گردد، هر آينه به قدر ذره‌اى از عمل متقين، بهتر است از عملى كه روى زمين را مملو گرداند از مغرورين.
و از حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام منقول است به اين مضمون كه:
مغرور در دنيا مسكين، و در عقبى مغبون و خاسر است؛ چه عوض كرده بهتر را به زبون. «1» و تعجب مكن از خود، بسا شود كه فريفته شوى به مال و صحت بدن و طول
«1» سفينة البحار، جلد 1، صفحه 311.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 583
عمر و اولاد و اصحاب خود، و افتخار كنى به علم و نسب، و بسا گمان كنى نصيحت خلق مى‌نمائى و حال آنكه فى الحقيقه قصد مدح خود دارى، و يا نفس را به تكلف بر عبادت بدارى، در صورتى كه خداى تعالى اخلاص در عمل را از تو خواسته.
اقسام مغرورين: بدان كه اهل غرور، بسيار و سبب غرور آنها غفلت است. و اشاره اجماليه به طوايف مغرورين مى‌شود:
1- كسانى كه منكر حشر و نشرند.
2- اشخاصى كه به زعم خود وعيد انبياء را از جهت تخويف دانند و عقابى در آخرت نباشد.
3- كسانى كه گويند لذات دنيا يقين، و عقوبت آخرت مشكوك، و يقين ترك كرده نشود به شك.
4- اشخاصى كه معصيت كنند و گويند خدا غفور و رحيم است.
5- جماعتى كه گمان نمايند دنيا نقد و آخرت نسيه، و نقد بهتر از نسيه است.
6- گروهى كه مغرورند به عمل خود و غافلند از آفات آن.
7- طايفه‌اى كه مغرورند به علم، و تصور كنند حد كمال را واجد هستند و هيچكس معلومات آنها را دارا نيست.
8- كسانى كه عالم و عامل هستند لكن غافلند از طهارت قلبيه از اخلاق رذيله، و گمان تنزع و تقدّس را نموده، خود را مستحق ثواب جزيل دانند.
9- جماعتى كه مغرورند، كه اصل، طهارت باطن و امارت دل است، تابع وساوس شيطانيه شده، منحرف از طريقه مستقيمه شريعت گرديده‌اند و خود را عارف باللّه خوانند.
10- گروهى كه مغرورند به عبادت، و گمان كنند فاق العابدينند.
11- مغرورين به زهد، و مزعمين به اينكه شفيع خلقند روز قيامت.
12- مغرورين به مال.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 584
13- مغرورين به رياست و جاه.
14- مغرورين به اولاد و احفاد.
15- جماعتى كه بعضى نامشروعات را عبادت خدا پنداشته، آنها را بجا آورند و به واسطه آنها توقع آمرزش دارند.
16- اهل تصوف كه طوايف بسيارند، و در ضمن تفسير آيات، مشروحا بيان خواهد شد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً (120)
ترجمه
وعده ميدهد ايشانرا و در آرزو مياندازد آنها را و وعده نميدهد ايشانرا مگر بفريب..
تفسير
شيطان بوعده خود وفا نميكند و آرزوهائيكه بوسوسه ايجاد مينمايد
جلد 2 صفحه 129
در بنى آدم بآنها نائل نميشوند و پس از آنكه از او گله كنند چرا چنين كردى با كمال وقاحت ميگويد خودت كردى مگر عقل نداشتى ميخواستى فريب مرا نخورى مگر انبيا و اوليا و علما نگفتند من با شما دشمنم تو بقول دشمنت گوش دادى و بوعده او مغرور شدى و نصيحت دوست را نشنيدى و بوعده او مطمئن نشدى با اين درجه حماقت باز متوقعى فريب نخورى.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يَعِدُهُم وَ يُمَنِّيهِم وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيطان‌ُ إِلاّ غُرُوراً (120)
وعده‌هاي شيطان يكي وعده فقر است که اگر اموال خود را صرف وجوه بريه از زكاة و خمس و صله و دست‌گيري از فقراء و ساير مبرات كنيد فقير ميشويد الشَّيطان‌ُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ بقره آيه 268، و يكي وعده توبه است که بالاخره توبه ميكني و خدا مي‌بخشد و وعده‌هاي ديگر که قبلا از قول خودش نقل كرديم که
جلد 6 - صفحه 214
گفت إِن‌َّ اللّه‌َ وَعَدَكُم وَعدَ الحَق‌ِّ وَ وَعَدتُكُم فَأَخلَفتُكُم در سوره ابراهيم آيه 22، يَعِدُهُم وَ يُمَنِّيهِم و آمال و آرزوهاي دور و دراز بشما تزريق ميكند که هميشه در دنيا هستيد و بايد خوش و خرم باشيد و بهر درجه که رسيديد قانع نشويد از مال و منال و رياست و جاه و منصب.
وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيطان‌ُ إِلّا غُرُوراً غرور گول و فريب است که انسان بخود مغرور ميشود لكن حقيقت ندارد، سم را بخيال شهد مي‌نوشد، ضرر را بگمان نفع تحصيل ميكند، شر را بتوهم خير مرتكب ميشود، قبيح را بصورت حسن جلوه ميدهد، معصيت را بر عبادت اختيار ميكند، كفر را بر ايمان ترجيح ميدهد فسق را بهتر از عدالت ميپندارد، ظلم را فخر و مباهات ميكند، معروف را منكر ميشمارد، منكر را معروف ميداند و هكذا و البته كسي که فريب شيطان را بخورد.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 120)
در این آیه چند نکته که به منزله دلیل برای مطلب سابق است بیان شده: «شیطان پیوسته به آنها وعده های دروغین می دهد، و به آرزوهای دورو دراز سرگرم می کند ولی جز فریب و خدعه، کاری برای آنها انجام نمی دهد» (یعِدُهُم وَ یمَنِّیهِم وَ ما یعِدُهُمُ الشَّیطانُ إِلّا غُرُوراً).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم